MUZEUM ARCHEOLOGICZNE
6368
W cyklu "Prezentujemy zbiory Muzeum Archeologicznego w Neapolu" dziś POSĄG IZYDY
.
Rzeźba osiąga wysokość 195 cm, powstała w I połowie II w. n.e., a wykonana jest z tzw. marmuru bigio morato, zwanego też czarnym marmurem antycznym, charakteryzującego się czarnym odcieniem i bardzo drobnym ziarnem. Posąg został odrestaurowany w XIX wieku przez Carlo Albaciniego i zyskał wówczas wykonane z białego marmuru stopy, ręce i głowę. Nr katalogowy 6368.
.
Izyda lub Isis to bogini pochodząca z mitologii egipskiej, której kult w czasach hellenistycznych bardzo rozpowszechnił się w całej Grecji. Jako jedynej spośród egipskich bóstw, Grecy pozwolili jej występować pod oryginalnym imieniem, a swą popularnością prześcignęła nawet Afrodytę. W mitologii egipskiej była to bogini płodności, opiekunka rodzin. W okresie rzymskim uważana za jedno z wcieleń Wielkiej Macierzy. Przypisywanym jej niekiedy zwierzęciem kultowym była krowa.
.
Izyda występuje jako siostra Neftydy, Seta i Ozyrysa, jednocześnie żona tego ostatniego i matka Horusa, a także główna oponentka Setha. Narodziła się z małżeństwa bogini Nut – czyli opiekunki Nieba oraz boga Geba – opiekuna Ziemi. Na początku jej rola ograniczała się tylko do sprawowania pieczy nad małżeństwami i matkami. Kiedy Set zabił Ozyrysa, Izyda odnalazła jego poćwiartowane ciało i wraz z Neftydą przywróciła męża do życia. Wszędzie jest ukazywana jako najlepsza Matka, wcielenie dobroci. Wielu badaczy uważa, że wyobrażenie Izydy z małym Horusem wywarło wpływ na ukształtowanie obrazu Madonny z Dzieciątkiem w ikonografii chrześcijańskiej.
.
Po podboju Egiptu przez Aleksandra Macedońskiego – w epoce hellenistycznej – kult Izydy uległ silnej hellenizacji. Świątynie poświęcone bogini otrzymywały odtąd dwie różne nazwy: albo Serapejon (od imienia jej partnera), albo Izydejon (od jej własnego imienia). Kobiety z dynastii Ptolemeuszy uznawały Izydę za swoją protektorkę.
.
W II wieku p.n.e. jej kult dotarł na Sycylię i do Italii. W Kampanii, w Puteoli – wówczas najważniejszym mieście portowym południa, powstał Serapejon, a w Herkulanum i Pompejach – Izydejony. Stąd kult bogini dotarł do Rzymu.
.
Głównym świętem Izydy w Rzymie były jesienne Isia, odbywające się między 28 października a 4 listopada. Jego treścią był odtwarzany mit o Izydzie i Ozyrysie. Kolegium sakralne składało się z dożywotnich duchownych, ubierających się w olśniewająco białe szaty. Na ich czele stał najwyższy kapłan – propheta, czyli prorok. Wyznawcy bogini, tak mężczyźni, jak i kobiety, byli stowarzyszeni w różnych bractwach. Członkowie bractwa „pastoforów” w czasie religijnych procesji nosili kapliczki z posążkami bogini i z symbolami jej kultu. Bractwo „melanoforów” (czarne kolegium) ubierało się w czarne szaty. Także złotą figurkę krowy, jako wyobrażenie Izydy, przystrajano w czarną szatę jako symbol cierpienia bogini. Istniało też kolegium „hipostolów” i tak zwani „pausarii”, którzy się opiekowali ołtarzykami wystawianymi ku czci bogini. Charakterystycznym instrumentem obrzędowym było metalowe brzękadło (grzechotka) zwane sistrum.
.
Obok kultu publicznego pod koniec okresu hellenistycznego powstały misteria na cześć Izydy. Kult misteryjny zarezerwowany był dla wtajemniczonych, miał charakter ezoteryczny, opierał się na wierze w zmartwychwstanie po śmierci (podobnie jak zmartwychwstał dzięki Izydzie Ozyrys).
.
W sztuce Izyda była często przedstawiana w pozycji siedzącej z małym Horusem na kolanach lub przy piersi oraz jako kobieta z dyskiem słonecznym między krowimi rogami i berłem lub znakiem anch w dłoni. Jako Izyda Pelagia była wyobrażana z żaglem w ręku. Bogini poświęcona była róża, a korona z róż zwanych „świętymi różami abisyńskimi” stanowiła część wyposażenia zmarłych.
Autorka wpisu zaprasza wszystkich chętnych na zwiedzanie Podziemnego Neapolu PO POLSKU (również po rosyjsku) oraz na tzw SPACERY Z SOKRATESEM
Comments