SKARB UKRYTY WŚRÓD KAMIENIC
zdjęcia: Ewa Krystyna Górecka
Pozostałości tego antycznego teatru znajdują się w centrum historycznym Neapolu, w dzielnicy Decumani w okolicach Piazza San Gaetano. Niższe jego partie możemy zobaczyć zwiedzając muzeum Napoli Sotteranea:: kiedy już obejrzymy greckie cysterny, przewodnik zabierze nas do jednej z pobliskich kamienic, gdzie po wejściu przesunie łóżko, otworzy otwór w podłodze i.... OTO ON, zapraszamy do środka.
Jeśli ktoś jednak oczekuje, że w tym momencie ujrzy scenę i miejsca dla publiczności może się niestety poczuć rozczarowany. Tu widzimy pozostałości murów i łuków, fragmenty pomieszczeń, w których aktorzy być może przygotowywali się do wyjścia na scenę, kulisy.
Jest jednak w Neapolu miejsce, gdzie moglibyśmy zobaczyć, co prawda mały fragmencik, ale jednak teatru w jego pełnej okazałości. Mówię „moglibyśmy” gdyż miejsce to nie jest jeszcze dostępne dla zwiedzających, trwają tam ciągle prace archeologiczne. Rok temu miałam jednak wielkie szczęście uczestniczyć w jednej z okazjonalnych wizyt (pod opieką pani archeolog kierującej pracami) podczas której nie tylko zobaczyłam, ale i usłyszałam wiele ciekawych rzeczy.
Istnieją jednak także inne fragmenty teatru, które możemy zobaczyć o każdej porze dnia i nocy, nie wydając przy tym ani jednego euro. Tyle że, żeby zobaczyć, trzeba naprawdę uważnie PATRZEĆ, oczy otworzyć szeroko i włączyć myślenie. I wcale nie dlatego, że są to jakieś małe fragmenty... przeciwnie, są ogromne, ale większość neapolitańczyków prędzej sobie o nie rozbije głowę, niż je rozpozna jako... filary i mury starożytnego teatru.
Antyczny Neapol, podobnie jak Pompeje, posiadał dwa teatry. Mniejszy, zwany Odeonem, przykryty był dachem i służył głównie do wystąpień muzycznych, bardziej kameralnych.
Większy, odkryty, przeznaczony dla sztuk teatralnych, znamy dziś jako Teatr Nerona, choć według najnowszych badań archeologicznych Neron w żaden sposób nie mógł w nim wystąpić. Po prostu teatr powstał już po jego śmierci. Być może zatem cesarz śpiewał w pobliskim Odeonie (po którym dziś nie ma śladów), a być może występował w tym miejscu, ale w innym, wcześniejszym teatrze, który musiałby jednak zostać całkowicie zniszczony (np. z powodu trzęsienia ziemi), a jego resztki musiałyby zostać uprzątnięte. Jest to o tyle prawdopodobne, że już w czasach greckich w IV w. p.n.e. znajdowały się tutaj zabudowania teatralne.
Zachowane do dziś fragmenty pochodzą z I i II wieku naszej ery. Wcześniejszy teatr pochodził z I w. p.n.e. i stanął na miejscu jeszcze wcześniejszego, greckiego i zapewne dużo mniejszego. Pamiętajmy jednak, że w 62 r. n.e. Kampanię nawiedziło bardzo silne trzęsienie ziemi. To ono prawdopodobnie lub wybuch Wezuwiusza z 79 r. zniszczyło stare mury, które odbudowano na przełomie I i II w. n.e.
Za czasów cesarza Oktawiana Augusta teatr ten był dumą Neapolu. Cesarz Klaudiusz miał w nim wystawiać sztuki na cześć ukochanego brata Germania. Według niektórych źródeł miał w nim też zadebiutować a potem wielokrotnie występować cesarz Neron. Podobnież podczas jednego z jego występów doszło nawet do trzęsienia ziemi, jednak cesarz nie tylko nie zaprzestał śpiewu, ale też zabronił publiczności opuszczenia teatru. Oj zapamiętali mieszkańcy ów występ z pewnością na długie lata....
Źródła podają, że występy Nerona w neapolitańskim teatrze były liczne, bardzo długie i odbywały się zawsze przy pełnej publice, a także, że były długo i żarliwie oklaskiwane, aczkolwiek spontaniczność tych oklasków była już przez ówczesnych podawana w wątpliwość.
Po upadku cesarstwa rzymskiego, kiedy już nikt nie odgrywał spektakli teatr stopniowo popadał w ruinę, do której przyczyniła się też powódź, która nawiedziła Neapol pomiędzy V i VI wiekiem. W jej wyniku Stare Miasto zostało pokryte kilkumetrową warstwą błota powodziowego. To właśnie dlatego antyczny Neapol znajduje się dziś kilka metrów poniżej poziomu współczesnych ulic.
Zalany zatem błotem powulkanicznym spływającym z otaczających Nea-Polis wzgórz teatr zaczął być zapełniany odpadkami, potem przez jakiś czas pełnił funkcję małej necropolii czyli cmentarza, aż w końcu, w czasach Andegawenów zaczęły na jego murach wznosić się budynki mieszkalne.
Odkryty został przez przypadek, przy okazji budowy kanału ściekowego w 1859 r., a pierwsze prace wykopaliskowe na jego terenie przeprowadzono w latach 1881-91.
Teatr, jak inne teatry greckie miał formę półokrągłą, a jego widownia (tzw. cavea) mogła pomieścić 5000- 6000 widzów. Do teatru prowadziły trzy wejścia: dwa boczne po wschodniej i zachodniej stronie oraz wejście główne dla publiczności od strony północnej.
Na koniec autorka zaprasza wszystkich odwiedzających Neapol na wizytę w Podziemnym Neapolu PO POLSKU (także po rosyjsku) oraz na tak zwane SPACERY Z SOKRATESEM
Comments